Bij W.O. gaan we de komende weken op reis door de tijd op zoek naar helden uit het verleden en heldhaftige uitvindingen en ontdekkingen die vroeger gebeurd zijn...
We nemen eerst de Middeleeuwen onder de loep: welke voorwerpen werden uitgevonden, die we vandaag nog steeds gebruiken?
Het kompas bijvoorbeeld! Wist je dat je ook zelf een kompas kan maken? Dat deden onze jongens en dat doe je zo:
Zèlf een kompas maken
Benodigd materiaal:
§ Soepbord gevuld met water
§ Grote (staaf)magneet
§ Grote naald
§ Kopspeld
§ Klein, dun stukje piepschuim of kurk
Stappenplan:
1. Was je handen. Houd de magneet in je ene hand en de naald in de andere hand. Wrijf de magneet een 20-tal keer over de naald. Doe dit steeds in dezelfde richting: van de oog van de naald naar de punt van de naald.
2. De naald is nu een magnetische kompasnaald geworden. Controleer dat door het tegen een kopspeld te houden. De kopspeld moet eraan kunnen blijven hangen.
3. Vul het soepbord met water. Leg het stukje piepschuim voorzichtig op het water, zodat het blijft drijven. Leg daar voorzichtig de kompasnaald op. Het stukje piepschuim met de naald erop mag de rand van het soepbord niet raken.
--> Je zal zien dat je naald nu naar het noorden zal wijzen!
Een tweede uitvinding in de Middeleeuwen is de boekdrukkunst! Maar zonder boek geen papier... Dit papier werd reeds lang voor de Middeleeuwen uitgevonden in China, maar werd via Arabische handelaars naar Europa gebracht in de Middeleeuwen.
Enkele leerlingen hebben zelf papier gemaakt.
Zèlf papier maken
Benodigd materiaal:
§ Oud papier zoals kranten of tijdschriften, voor een voorraad pulp heb je 1 tot anderhalve kilo droge kranten nodig
§ Zinken emmer, teil of wasbak van hard plastic
§ Een tweede bak of kuip
§ Twee houten plankjes
§ Twee handdoeken
§ Staafmixer
§ Een schepraam van 30 bij 20 cm (een houten raam met gaas ertussen gespannen) of een oude zeef
Stappenplan:
1. Versnipper het verzamelde papier in kleine stukjes. Snipper er naar eigen smaak gerust ook wat blaadjes, varens, bloemen of gekleurd papier bij. Week deze snippers in gewoon kraanwater samen met een beetje behangerslijm gedurende een uurtje.
2. Nu en dan eens flink roeren (of mixen) tot er een ondoorzichtige brij ontstaat.
3. Giet de brui in een grote kuip, neem dan het schepraam en dompel het in de brij. Kantel het horizontaal en breng het zo weer naar het oppervlak, terwijl je er zachtjes mee heen en weer beweegt, zodat de pulp zich gelijkmatig over het gaas verspreidt.
4. Het water sijpelt er door, de pulp niet. Er vormt zich nu een nieuw vel papier bovenop. Laat het schepraam uitlekken op de latten.
5. Kantel het pulpvel nu op een handdoek en leg er nog een handdoek bovenop. Leg er een plank op en pers er met alle macht het water uit.
6. Laat daarna het papier drogen met de handdoeken er nog rond. De vellen kleven er immers nog aan vast. Na een dag of twee kan je de papiervellen er zo aftrekken.
Edanur gaat alvast aan de slag met de mixer!
Onze brij hebben we daarna gezeefd en deze brij werd dan platgedrukt. Nu moet er enkele dagen gewacht worden tot het papier droog is... Benieuwd hoe ons papier eruit zal zien!
De belangrijkste ontdekking op het einde van de Middeleeuwen is ongetwijfeld de ontdekking van... Amerika door Christoffer Columbus! Columbus dacht echter dat hij een nieuwe route naar India ontdekt had en noemde de inwoners van dit nieuwe land dan ook... Indianen!
Wij bestudeerden kort hoe deze Indianen leefden en kropen eventjes in de huid van een Indiaan en maakten Indiaanse 'droomvangers'.
Zèlf een droomvanger maken
Benodigd materiaal:
§ Dunne gekleurde katoenen draad
§ Stevige ijzerdraad
§ Eventueel zacht leer of lint en wat lijm
§ Pluimpjes
§ Kralen
Stappenplan:
1. Neem een stuk ijzerdraad van 40 centimeter. Buig het in een ring. Draai de uiteinden om elkaar heen om de ring af te werken.
2. Meet 3m van een lint in de kleur die je mooi vindt. Bind het lint rond de gedraaide uiteinden van de ijzeren ring en zet vast met een beetje lijm. Draai het lint rond de ijzeren ring tot je helemaal rond bent en kleef het uiteinde weer vast met een beetje lijm.
3. Neem een katoenen draad in de kleur die je mooi vindt. Meet 1m af. Knoop de draad aan de ring vast en maak een lusje. Draai op regelmatige afstand het touwtje rond de cirkel.
4. Maak bijvoorbeeld een 7 hoek of 9 hoek of 11 hoek (liefst oneven). Pas op: span de draad niet te hard aan.
5. Zorg dat je niet eindigt op je beginpunt (dus niet bij je lusje, maar ergens middenin). Vanaf dit punt moet je door de vorige draad gaan.
6. Weef nu steeds tussen de vorige draadjes door. Je mag de draad lichtjes aantrekken, maar niet te hard. Je kan er af en toe ook enkele kralen tussen rijgen.
7. Op een bepaald moment wordt het te moeilijk om nog met je draad ergens tussendoor te gaan. Trek de draad dan aan en knoop het vast. Laat genoeg einde aan de draad om een pluimpje aan vast te knopen.
Zo, onze tocht langs ontdekkingen en uitvindingen in de Middeleeuwen zit erop. Benieuwd naar welke helden en heldendaden we in de Nieuwe Tijden zullen tegenkomen!
